yoluxucu xəstəliklərin immunoprofilaktikası

Yoluxucu xəstəliklər — patogen mikroorqanizmlərin, virusların və prionların orqanizmə daxil olması nəticəsində yaranan xəstəliklər qrupu. Patogen mikrobun yoluxucu xəstəlik törətməsi üçün onun virulentliyi (zəhərlilik; lat. virus – zəhər), yəni orqanizmin müqavimətini aradan qaldırmaq və zəhərli təsir göstərmək qabiliyyəti olmalıdır. Bəzi patogen agentlər həyat fəaliyyəti zamanı ifraz etdikləri ekzotoksinlərlə orqanizmin zəhərlənməsinə səbəb olur (tetanoz, difteriya), digərləri orqanizmi məhv edildikdə (vəba, qarın tifi) toksinlər (endotoksinlər) buraxır. Yoluxucu xəstəliklərin xüsusiyyətlərindən biri inkubasiya dövrünün olmasıdır, yəni yoluxma anından ilk klinik əlamətlərin görünməsinə qədər olan dövr. Bu dövrün müddəti infeksiya üsulundan və patogenin növündən asılıdır və bir neçə saatdan bir neçə ilə qədər davam edə bilər (sonuncu nadir halda olur). Mikroorqanizmlərin bədənə daxil olduğu yerə infeksiyanın giriş qapısı deyilir. Hər bir xəstəlik növünün özünəməxsus giriş qapısı var, məsələn, vəba vibrionu ağızdan bədənə daxil olur və dəriyə nüfuz edə bilmir. Yoluxucu xəstəliklər — xüsusi tibb fənnidir. == Təsnifatı == Yoluxucu xəstəliklərin bir çox təsnifatı var.

Xəstəliklərin Beynəlxalq Təsnifatı (ing. International Classification of Diseases, ICD), tam adı Xəstəliklərin və sağlamlıqla bağlı problemlərin Beynəlxalq Statistik Təsnifatı (ing. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) — sağlamlığın qorunması ilə bağlı istifadə olunan aparıcı statistik və təsnifat sənəd. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı tərəfindən dərc olunan xəstəliklər, simptomlar, yaralar, travmalar və digər qeyri-normal təzahürlar kodlarının külliyyatı. Xəstəliklər üzrə dünyada ən çox istifadə olunan statistik təsnifatdır. İndiki versiyası (onuncu) 1992-ci ildə tərtib edilmişdi. Birinci versiyası 1900-ci ildə buraxılmışdı. 1948-ci ildən BST ICD-nin hər on il təzələmə ilə bağlı məsuliyyət daşıyır. Qabaqkı nəşrlər arasında ICD-6 (1949) və ICD-9-dur (1977). == Yaranma tarixi == İlk dəfə xəstəliklərin sistemləşdirilməsi təşəbbüsü Sovaj (fr.

Yoluxucu qastroenterit koronavirusu və ya Transmissiyalı qastroenterit virusu (TGEV) Koronaviruslar ailəsinin, Alfakoronavirus sinifinin, Alfakoronavirus 1 növünə aid virusların alt növüdür. TGEV tək telli RNT genomu və vintli simmetriya ilə əhatə olunmuş viruslardır. Koronavirusların genom ölçüsü təxminən 28,6 kilobazadək dəyişir.TGEV-nin ümumi quruluşuna töhfə verən zülallar sünbül (S), zərf (E), membran (M) və nukleokapsid (N) daxildir. Alfakoronavirus 1 növünə aid olan digər koronaviruslara Pişik koronavirusu, Pişik yoluxucu peritonit virusu və İt koronavirusu daxildir. == Biologiya == Koronaviruslar TGEV ailəsinə aiddir. Sinifüstü Alfakoronavirus sinifi isə Alfakoronavirus 1-dir. Bu müsbət tək telli RNT genomu olan bükülmüş bir virusdur. TGEV-də fosfoprotein (N), ayrılmaz membran zülalı (E1) və böyük glikoprotein (E2) olan üç əsas struktur zülal var. N zülalı genom RNT-ni kapsullaşdırır, S proteini isə viral proqnozlar əmələ gətirir. Təxminən 8000 nukleotidin 3 seqmenti subgenomik RNTləri kodlayır.